مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه در هفت ماهه نخست امسال تعداد روزهای همراه با طوفان گردوخاک در زابل نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۰۰ درصد افزایش یافته است، گفت: در این مدت فراوانی وزش بادهای با سرعت ۹۰ کیلومتر بر ساعت و بیش از آن نیز ۷۰۰ درصد رشد شده است.
محسن حیدری اظهار کرد: از ۲۱۶ روز سپری شده امسال تا پایان مهر ماه ۱۶۱ روز آن در زابل همراه با پدیده های خاکداری شامل باد و گردوخاک، طوفان گردوخاک و سایر پدیده ها بوده و تنها ۵۵ روز شرایط عادی و بدون پدیده های خاکدار در این منطقه حاکم بوده است.
وی با بیان اینکه مهمترین نکته وزش بادهای امسال زابل افزایش شدت باد است، افزود: فراوانی وزش بادهای با سرعت ۹۰ کیلومتر بر ساعت و بیشتر از آن در زابل ۶۴ روز بوده که نسبت به سال گذشته ۷۰۰ درصد بیشتر شده است.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان ادامه داد: علاوه بر این فراوانی وقوع وزش بادهای با سرعت بیش از ۱۰۰ کیلومتر در ۳۳ سال اخیر بی سابقه بوده است. در واقع از ابتدای امسال تا پایان مهرماه حدود ۳۱ روز سرعت وزش بادهای منطقه‌ای زابل به بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت رسیده است.
حیدری با بیان اینکه این شرایط تنها یک بار در نیم قرن اخیر اتفاق افتاده است، گفت: در سال ۱۳۶۴ حدود ۵۰ روز سرعت وزش باد در زابل بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت بوده است. این در حالی است که سال گذشته در هیچ روزی از هفت ماهه نخست سال سرعت وزش باد در زابل از ۱۰۰ تجاوز نکرده است.
وی تصریح کرد: در برخی روزهای امسال سرعت وزش باد در چند سال اخیر بی سابقه بوده است برای نمونه طوفان ۱۲۲ کیلومتری روز سوم شهریور امسال در هفت سال اخیر بی سابقه بود و جزو سریع‌ترین بادهای رخ داده در ۵۵ سال اخیر به شمار می‌رود.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان افزود: به لحاظ تکرار روزهای همراه با طوفان گردوخاک نیز امسال شرایط ویژه ای در زابل حاکم است به نحوی که در هفت ماه نخست امسال ۱۸ روز این پدیده در شمال استان گزارش شد که به نسبت سال گذشته که فقط ۳ روز طوفانی رقم خورد، ۵۰۰ درصد افزایش را نشان می دهد.
حیدری خاطرنشان کرد: طوفان گردوخاک از پدیده های مخرب جوی است و زمانی گزارش می شود که به صورت همزمان سرعت وزش باد به ۵۴ کیلومتر بر ساعت و بیشتر از آن برسد و در عین حال دید افقی کمتر از هزار متر باشد.
گردوغبار طوفان‌های زابل در ۴۰ شهر و ۸ هزار روستای سیستان و بلوچستان
وی در بخش دیگری گفت: در ۲۱ مرداد ماه امسال هر ۲۰ گزارش جوی ایستگاه هواشناسی زابل به پدیده طوفان گردوخاک اختصاص یافت و برای نخستین بار در چند سال اخیر بیش از یک شبانه روز طوفان و گردوخاک مداوم و پیوسته در این ایستگاه گزارش شد. به طوریکه بیشینه سرعت وزش باد به ۱۱۹ و کمینه آن به ۸۶ کیلومتر بر ساعت رسید.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان تصریح کرد: در این روز بیشینه غلظت ذرات معلق با اندازه ۱۰ میکرون در هر مترمکعب هوای زابل به ۹ هزار و ۴۳ میکروگرم بر متر مکعب معادل ۶۰ برابر حد مجاز رسید.
حیدری افزود: در این روز شدت طوفان به حدی بود که گردوغبار ناشی از آن حداقل ۱۰ مرکز شهرستان و هزاران روستاهای تابعه آن ها را فرا گرفت. همچنین در این روز دید افقی در شهرهای زاهدان و سراوان به ۲۰۰ متر و در شهر میرجاوه نیز به ۴۰۰ متر رسید. دید افقی در شهرهای نصرت آباد و خاش نیز در این روز به ۱۰۰۰ متر کاهش یافت.
وی گفت: در برخی روزهای امسال مناطق درگیر با پدیده گردوغبار از طریق تحلیل تصاویر ماهواره ای بررسی شد که نتایج نشان داد گردوغبار ناشی از طوفان روز ۱۳ تیرماه زابل ۴۰ شهر و ۸۰۰۰ روستای استان را فرا گرفته است.
تالاب هامون مهمترین چشمه های تولید گردوغبار شرق کشور
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان در باره کانون های تولید گردوغبار شمال استان نیز گفت: بر اساس بررسی تصاویر سنجش از دور بخش های مختلف تالاب های هامون هیرمند، هامون صابوری و هامون پوزک مهمترین چشمه های تولید گردوغبار شرق کشور هستند.
حیدری ادامه داد: همان گونه که تالاب های هامون با افغانستان مشترک است، کانون های تولید گردوغبار نیز با این کشور مشترک است به طوری که بخشی از چشمه های تولید گردوغبار در خارج از مرزها و بخش دیگر در داخل کشور قرار دارد.
وی ادامه داد: علاوه بر این ها بخشی از کانون ها تولید گردوغبار خارج از تالاب هامون قرار گرفته اند که به لحاظ موقعیت جغرافیایی در شمال و جنوب این تالاب ها قرار دارد. ضمن اینکه تعداد محدودی کانون محلی به ویژه اطراف شهرستان زهک نیز وجود دارد که سطح آن ها زیاد نیست و قابل کنترل است.