مرثیه ای برای آبیدر

ناصر یمین مردوخی کردستانی-آتش سوزی اخیر در پارک آبیدر سنندج موجب شد در مرثیه این پارک مطلبی را قلمی کنم بدان امید که مسئولین محترم برای حفاظت از این ثروت ملی کم نظیر اقدامی اساسی نمایند.

به گزارش یمین  نیوز،استان کردستان که در غرب ایران قرار گرفته شامل منطقه وسیعی است که از شمال به استان آذربایجان غربی و قسمتی از زنجان از جنوب به استان کرمانشاه از غرب به کشور عراق و از شرق به استان همدان و استان زنجان محدود می‌باشد – این استان شامل شهرستان‌های (بانه – سقز – دیواندره – قروه – دهگلان – مریوان – سروآباد – کامیاران – بیجار – سنندج و دارای ۱۶۰ روستا) می‌باشد که بعضی از روستاهای آنها از ابتدائی‌ترین تسهیلات زندگی روزمره محروم می‌باشند و همین وضع اقتضا می‌کند دانشگاه علوم پزشکی کردستان تلاش بیشتری برای حل مشکلات این مردم به عمل آورد.

باری در ازمنه قدیم چون افراد شقی کمتر بودند، با ریزش برف و باران کردستان بهترین منطقه خوش آب و هوا و سردسیر ایران زمین بود باغات مشجر و وجود درختان تنومند چهارصد ساله پر از میوه مخصوصاً گردو انبوه گل‌های رنگارنگ لاله‌های خونین دل و گل‌های خوشبوی محمدی و نرگس و ارغوان و یاس‌هاس سکرآور جلوه خاصی به استان کردستان از جمله شهر سنندج یا (سنه دژ) داده بودند در میان این نعمات طبیعی خدادادی کوه مرتفع و بلندپایه آبیدر سرفراز که در دامنه آن باغات زیبا پر از درختان سرسبز و خرم و چمن مملو از انواع و اقسام میوه جات بهشتی بود از جمله باغات نامدار – ظفریه – امانیه – امیریه – عظامیه – طاقه‌دار – بان شلانه – مبارک آباد – صادق آباد – خسرو آباد – ویله – گریشان که قلم از وصف آنها عاجز است. ایام تابستان اهالی این مرز و بوم برای رهائی از گرمای شهر در این باغات وصف ناپذیر چادر می‌زدند و زیر سایه درختان سایه‌گستر خاصه درختان ثمردار گردوی کاغذی و زعفرانی و همچنین سرو و چنار و بید و چشمه‌سارهای خودجوش و جویبارها به تفرج و هواخوری پر از اکسیژن می‌پرداختند و اغلب میهمانان خود را در این باغات خوش منظره و خوش آب و هوا پذیرائی می‌کردند و شبانه روز از این طبیعت خدادادی بهره و لذت می‌بردند. آب چشمه سارهای خودجوش زیر زمینی به اندازه‌ای گوارا و سرد بود که هندوانه و خیار در میان آن آبها ترک و شکاف بر می‌داشت. با این وصف باید گفت استان کردستان یکی از منحصرترین استان‌های کشور در زمینه جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی است و برخلاف سایر مناطق کشور هنوز عوامل فرهنگی و تاریخی در زندگی مردم جاری و ساری است و دهکده (نوره) در یک فرسخی شهر سنندج نماد چشم گیری از آثار باستانی و تاریخی این استان است که متعلق به ادیب و شاعر و مورخ و دانشمند بی‌مانند حضرت آیت‌الله محمد (مردوخ) است که در سال‌های گذشته فرزند هنرمند این شادروان آقای مومن (مردوخ) به میراث فرهنگی کردستان بخشیده است. هر کس بخواهد با تاریخ یکصد و پنجاه ساله کردستان کاملاً آشنا شود ضرورت دارد دو جلد تاریخ کردستان و دو جلد فرهنگ «مردوخ» را مطالعه نمایند تا با آثار تاریخی و ادبی و قبایل کردستان در جنگل‌ها آشنا شود. همانطوری که در بعضی از کتاب‌های تاریخی و جغرافیائی آمده کردستان مخصوصاً در مناطق اورامان و مریوان مملو از جنگل‌های طبیعی است که به این استان شکوه و طراوت و عظمت و رونق خاصی بخشیده است. دریاچه (زریوار) در شهرستان مریوان از مکان‌های دیدنی و سیاحت و گردشگری این استان است که در بعضی از زمستان‌ها دریاچه زریوار دچار یخ زدگی می‌شود و مردم شاکی هستند که بر اثر عدم توجه مسئولین فاضلاب‌ها وارد دریاچه (زریوار) می‌شود.

همانطور که در مقدمه این مقال اشاره شد دامنه کوه نامدار آبیدر بعنوان یکی از تفرج‌گاه‌های اصلی مردم شهرستان سنندج به شمار می‌رفت که مردم به صورت رایگان از آن استفاده می‌کردند ولی اکنون شهرداری سنندج برای ورود صغیر و کبیر حتی بینوایان و فقرا هر نفر دو هزار تومان می‌گیرد درصورتی که برای ورود به آبیدر زیبای درازمنه قدیم چنین رسمی وجود نداشت.

در سال ۱۳۷۲ که محمدرضا رحیمی بعنوان استاندار کردستان تعیین شد دولت وقت ۸ میلیارد تومان (در آنزمان که پول ارزش داشت) بمنظور عمران و آبادانی کردستان و اشتغال جوانان بیکار در اختیار استاندار گذاشت و علاوه بر این، مبلغ هنگفتی از طرف صلیب سرخ یا کلیسای ارامنه در فرانسه که هر سال به یک استان مبالغ قابل توجهی کمک می‌کنند به استانداری کردستان هدیه شد. متاسفانه بجای اینکه این پولهای هنگفت صرف عمران و آبادی و اشتغال جوانان بیکار شود، آبیدر سرسبز و باصفا را با درختان سر به فلک کشیده و باغات مملو از میوه‌های بهشتی و گل‌های معطر و چشمه‌سارها و جویبارها و رودخانه‌ها و ساختمان‌های قدیمی در باغات تاریخی – امیریه – ظفریه – امانیه – عظامیه – بان شلانه – طاقه‌دار – مبارک آباد – صادق آباد – خسروآباد – ویله – گریاشان و سایر باغات سبز و خرم و باصفا را تخریب کردند و با احداث چند راه ماشین آسفالته و معابر سنگ چین شکل و شمایل آن را تغییر دادند. نتیجه این اقدامات پرهزینه این شد که در مقابل این همه هزینه غیرقابل تصور انبوهی سنگ و ماسه و شن و سیمان و آهن بنام آبیدر تحویل مردم سنندج دادند و دیگر از آن باغات و گلستان‌ها و درختان پرثمر میوه و درختان گردو و سر به آسمان کشیده و چشمه‌سار‌های خودجوش زیرزمینی و جویبارها و رودخانه‌ها هیچگونه اثری نیست. ماحصل این اقدامات غیراصولی این است که روزها در تابستان هیچکس تاب و توان رفتن به آبیدر را ندارد چون از گرما و حرارت از حد فزون کباب سوخته می‌شود و متاسفانه شب‌ها هم محل فساد و مشروب خواری و مستی و چاقوکشی و پناه گاه معتادین و اشاعه فحشا و توزیع مواد مخدر است.

اخیراً همانطوری که کم و بیش اطلاع دارید آبیدر را آتش زدند. امروز کوه نامدار آبیدر آتش گرفته داغدار و عزادار و مردم سنندج اندوه بارند. در سالهای گذشته که در سنندج تحصیل می‌کردم به اتفاق همکلاسی‌های دبیرستانی برای حاضر کردن دروس امتحانی صبح خیلی زود به دامنه کوه آبیدر و باغهایش می‌رفتیم این اشعار خاطره‌ای از آن ایام شیرین است که در اردیبهشت ماه سال جاری در صدا و سیمای کردستان هم قرائت نمودم:

چنان چون کوه آبیدر نلرزیدم زجور خصم

خوشا شهر سنه آن دم که گردی در بیابانش

خوشا آن دشت شورانگیز و باد عنبرافشانش

به صحن باغ و بستانش طبیعت کرده ارزانی

زهر میوه که می‌خواهی ‌بچین از باغ و بستانش

طبیعت اندر این صحرا تو گوئی گشته بی‌پروا

و یا چون عاشق شیدا نموده جان به جانانش

هوائی دلنشین دارد صفائی بیش از این دارد

نشاط فرودین دارد بهنگام زمستانش

بهنگام سحر بینی بهین باغی نو آئینی

وز آن شهر پر‌آذینی نمایان در گلستانش

به تاریخ کهن بینی سنندج مرکز فرهنگ

نگر مردان نام‌آور، ادیبان سخندانش

چه خوش باشد (امانیه) بهاران در (امیریه)

خوشا اندر (عظامیه) صدای چنگ لرزانش

صدای پتک آهنگر چنان چون ناله اژدر

و یا خوش غرش تندر جهد آذر زسندانش

چنان چون کوه آبیدر نلرزیدم زجور خصم

نگر پیراهن صبرم که بدریده گریبانش

زدل سختی دلبر تا به کی‌داری فغان (مردوخ)

که یار پرجفا با عاشقان سست است پیمانش

ناصر یمین مردوخی کردستانی- روزنامه نگار سر دبیر طوفان نیوز و سر دبیر شبکه خبری یمین نیوز